اراده بشر و قضاى الهى

رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : يقولُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ : ما مِن أهلِ قَريَةٍ و لا أهلِ بَيتٍ و لا رجُلٍ بِبادِيَةٍ كانوا على ما كَرِهتُ مِن معصِيَتي ثُمّ تَحَوَّلُوا عنها إلى ما أحبَبتُ مِن طاعَتي إلاّ تَحَوَّلتُ لَهُم عمّا يَكرَهونَ مِن عَذابي إلى ما يُحِبُّونَ مِن رَحمَتي .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : خداوند عزّ و جلّ مى فرمايد: هيچ اهل قريه اى يا اهل خانه اى يا باديه نشينى نيستند كه مرتكب معصيت من، كه ناخوش دارم، شده باشند و سپس به طاعت من كه دوست دارم روى آورند مگر اين كه من نيز از عذاب خود براى آنان ، كه ناخوش مى دارند ، به رحمت خويش ، كه دوست مى دارند، روى آورم.

نمایش منبع

عنه صلى الله عليه و آله : كما تكونوا يُولّى علَيكُم .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هر گونه كه باشيد، همان گونه بر شما حكومت مى شود.

نمایش منبع

عنه صلى الله عليه و آله : إذا أرادَ اللّه ُ بقَومٍ سُوءا جَعَلَ أمرَهُم إلى مُترَفِيهِم .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هر گاه خداوند بَدِ مردمى را بخواهد، زمام كارهاى آنان را به دست متنعّمان عيّاش آنها مى سپارد.

نمایش منبع

الإمامُ عليٌّ عليه السلام ـ في صفةِ أصحابِ رسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ـ : فلَمّا رَأى اللّه ُ صِدقَنا أنزَلَ بِعَدُوِّنا الكَبْتَ و أنزَلَ علَينا النَّصرَ ، حتَّى استَقَرَّ الإسلامُ مُلقِيا جِرَانَهُ و مُتَبوِّئا (مُبوِّيا) أوطانَهُ .

امام على عليه السلام ـ در وصف اصحاب رسول خدا صلى الله عليه و آله ـ فرمود : وقتى خداوند صداقت ما را ديد، بر دشمنانمان خوارى و شكست فرستاد و براى ما پيروزى، چندان كه اسلام به هر شهر و ديار رسيد و حكومت آن در آفاق پديدار گرديد .

نمایش منبع

عنه عليه السلام ـ لمّا مَرَّ بخَرابِ المدائنِ ـ : إنّ هؤلاءِ القَومَ كانوا وارِثينَ ، فَأصبَحُوا مُورَثينَ ، و إنّ هؤلاءِ القَومَ استَحَلُّوا الحُرُمَ فَحَلَّت فيها النِّقَمُ ، فلا تَستَحِلُّوا الحُرُمَ فَتَحُلَّ بِكُمُ النِّقَمُ .

امام على عليه السلام ـ هنگام گذر بر خرابه مداين ـ فرمود : راستى كه اين مردمان وارث [پيشينيان خود ]بودند و سپس ديگران وارث آنها شدند. اين مردم حرامها را حلال كردند و بدين سبب مجازاتها دامنگيرشان شد. پس حرامها را حلال مشماريد، كه مجازاتها بر شما نيز فرود مى آيد.

نمایش منبع

نهج السعادة : قال أمير المؤمنين عليه السلام لأصحابِهِ بعد إخمادِ شَوكَةِ المارِقينَ : إنّ اللّه َ قد أحسَنَ إلَيكُم و أعَزَّ نَصرَكُم ، فتَوَجَّهُوا مِن فَورِكُم هذا إلى عَدُوِّكُم، فَقالوا: يا أميرَ المؤمنينَ ، قد كَلَّت سُيوفُنا و نَفِدَت نِبالُنا و نَصَلَت أسِنَّةُ رِماحِنا ، فدَعْنا نَستَعِدَّ بأحسنِ عُدَّتِنا ···
قالَ عليه السلام : «يا قَومِ ادْخُلُوا الأَرضَ المُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللّه ُ لَكُم وَ لا تَرْتدُّوا عَلى أدْبارِكُم فَتَنْقَلِبُوا خاسِرينَ» . .

نهج السعادة : امام على عليه السلام ـ بعد از فرو نشاندن غائله خوارج، خطاب به ياران خود ـ فرمود : راستى كه خداوند در حق شما احسان كرد و نيك ياريتان رساند. پس هم اينك بيدرنگ به سوى دشمن خود (شاميان) رهسپار شويد. گفتند: يا امير المؤمنين! شمشيرهايمان كُند گشته و تيرهايمان به پايان رسيده و سر نيزه هايمان كنده شده اند. بنا بر اين، اجازه فرماييد [بر گرديم و] خود را كاملاً آماده كنيم···
حضرت اين آيه را خواند: «اى قوم من! به سرزمين مقدّسى كه خداوند براى شما مقرّر داشته است، در آييد و به عقب باز نگرديد كه زيانكار خواهيد شد».

نمایش منبع

عنه عليه السلام : و اللّه ِ لقد خَشِيتُ أن يُدالَ هؤلاءِ القَومُ [اهل الشام ] علَيكُم بصَلاحِهِم في أرضِهِم و فَسادِكُم في أرضِكُم، و بأدائهِمُ الأمانَةَ و خِيانَتِكُم، و بطَواعِيَتِهِم إمامَهُم و مَعصِيتِكُم لَهُ ، و باجتِماعِهِم على باطِلِهم و تَفَرُّقِكُم على حَقِّكُم ! .

امام على عليه السلام : به خدا سوگند كه مى ترسم اين جماعت شاميان، به سبب صلاح و سازندگى آنها در سرزمينشان و فساد و تباهكارى شما در سرزمينتان و امانتدارى آنها و خيانت كارى شما و فرمانبرى آنها از پيشوايشان و نافرمانى شما از پيشوايتان و همداستانى آنها در باطلشان و پراكندگى و تفرقه شما در حقّتان، بر شما پيروز گردند!

نمایش منبع

عنه عليه السلام : ما أرى هؤلاءِ القَومَ إلاّ ظاهِرينَ علَيكُم ··· أراهُم مُجتَمِعينَ و أراكُم مُتَفَرِّقينَ ، و أراهُم لِصاحِبِهم طائعِينَ و أراكُم لي عاصِينَ .

امام على عليه السلام : اين قوم را نمى بينم مگر اين كه بر شما پيروز خواهند شد··· آنان را يكپارچه مى بينم و شما را پراكنده، آنان را مطيع زمام دارشان مى بينم و شما را نافرمان از من.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : و الذي فَلَقَ الحَبَّةَ و بَرَأَ النَّسَمَةَ ، لإِزالَةُ الجِبالِ مِن مَكانِها أهوَنُ مِن إزالَةِ مُلْكٍ مُرجلٍ .، فإذا اختَلَفُوا بينَهُم فوَالذي نَفسي بِيَدِهِ لو كادَتهُمُ الضِّباعُ لَغَلَبَتهُم .

امام على عليه السلام : سوگند به آن كه دانه را شكافت و مردم را آفريد، هر آينه از جاى بر كندن كوهها آسانتر است تا از جاى بركندن حكومتى پايدار و مستحكم (و مهلت به سر نامده) . اما هر گاه ميانشان اختلاف افتد، سوگند به آن كه جانم در دست اوست، اگر كفتارها بر آنان حمله ور شوند، بي گمان بر ايشان چيره گردند.

نمایش منبع

عنه عليه السلام : حتّى إذا وافَقَ وارِدُ القَضاءِ انقِطاعَ مُدَّةِ البَلاءِ حَمَلُوا بَصائرَهُم عَلى أسيافِهِم و دانُوا لِرَبِّهِم بأمرِ واعِظِهِم .

امام على عليه السلام : تا آن كه وارد شدن قضاى الهى با به سر آمدن مدّت بلا همزمان و موافق گرديد، بصيرتهايشان را بر شمشيرهاى خويش نهادند و به فرمان اندرز گوى خود به پروردگارشان نزديك شدند.

نمایش منبع

نهج السعادة عن زاذان عن عليّ عليه السلام : أنّهُ خَطَبَ فقالَ: ألا و إنّهُ لا يَزالُ البَلاءُ بكُم مِن بَعدي حتّى يكونَ المُحِبُّ لي و المُتَّبِعُ أذَلَّ في أهلِ زَمانِهِ مِن فَرخِ الأمَةِ . قالوا : و لِمَ ذلكَ ؟ قالَ : ذلكَ بما كَسَبَت أيديكُم ، برِضاكُم بالدَّنِيَّةِ في الدِّينِ ، فلو أنَّ أحَدَكُم إذا ظَهَرَ الجَورُ مِن أئمَّةِ الجَورِ باعَ نفسَهُ مِن رَبِّهِ و أخَذَ حَقَّهُ مِن الجِهادِ لَقامَ دِينُ اللّه ِ .

نهج السعادة ـ به نقل از زاذان ـ : امام على عليه السلام فرمود : بدانيد كه پس از من، شما همواره گرفتار و مبتلا خواهيد بود تا جايى كه دوستدار و پيرو من در ميان مردم زمانه خويش خوارتر از كنيز زاده خواهد بود. عرض كردند: به چه علّت؟ فرمود: به علّت اعمال خودتان، به علّت اين كه در دين به پستى تن مى دهيد. اگر هر يك از شما وقتى بيدادگرىِ پيشوايان ستم آشكار مى شود ، جانش را به پروردگارش بفروشد و حقّش را از جهاد بگيرد، بى گمان دين خدا بر پا شود.

نمایش منبع