کتابخانه احادیث شیعه

مقــدمه

زندگى سراسر افتخار و پرفراز و نشيب امام دوم «حسن بن على عليهماالسلام» آن قدر زيبا و شگفت انگيز است كه هر انسان متعهدى را به خود جذب مى كند. صبر و مقاومت، شجاعت و شهامت، دورانديشى ژرف و راهبرى اطمينان بخشش سبب شد كه پيامبر صلي الله عليه و آلهاو را «مصلح بزرگ»حديث بنامد و برايش كنيه «ابومحمّد» حديث را انتخاب كند.
ريحانه پيامبر، گوشواره عرش الهى، بسان آفتاب ما را به خود خيره كرد تا در ذرّه ذرّه وجود پر بهره اش به قدر توان خويش بينديشيم و او را به ديگران معرفى كنيم. كتاب «حقايق پنهان» (پژوهشى در زندگى سياسى امام حسن مجتبى عليه السلام) همان باور راستين ما نسبت به آن حضرت است كه با فضل و عنايات الهى پژوهشى گسترده را به خود اختصاص داده و توسط انتشارات دفتر تبليغات حوزه علميه قم چاپ شد كه علاقه مندان بآن حضرت مى توانند آن را تهيه كنند.
اينك با استفاده از فصل سيزدهم آن كتاب به همراه احاديث ديگرى از سبط اكبر رسول خدا صلي الله عليه و آله چهل حديث را تنظيم نموديم تا درسى آموزنده براى طبقه جوان و نوجوان جامعه ما باشد، اميد آن كه خداوند منّان ما را مشمول حديث نبوى ذيل گرداند.
«مَن حَفِظَ مِنْ اُمَّتِى أَرْبَعينَ حَديثا ... حَشَرَهُ اللّه ُ يَوْمَ الْقِيامَةِ
مَعَ النَّبِيّينَ وَالصِّديقِينَ وَالشُّهَداءِ وَالصّالِحِينَحديث ؛
هركس از افراد امّت من چهل حديث وگفتار از سخنان ما را حفظ كند. خداوند روز قيامت او را به همراه انبياء عظام و راستگويان و شهداء و صالحان محشور خواهد نمود.
از دست اندركاران مؤسسه نشر معروف كه بدين مهم دست يازيده اند و براى هريك از ائمه معصومين عليهم السلام چنين اقدامى را كرده اند تشكر مى نمايم.
رجبعلى (احمد) زمانى
2/9/75 ه . ش

زندگينامه امام حسن مجتبى عليه السلام
به قلم: جواد محدثى
پيشواى دوم شيعيان، سبط اكبرپيامبر، حسن بن على عليه السلام، پدرش اميرالمؤمنين و مادرش فاطمه زهرا عليهاالسلامبود. در سال سوّم هجرى در مدينه به دنيا آمد. تولّد او شادى و سرورى عظيم در خانه على و فاطمه پديد آورد. هفت سال از دوران زندگيش همراه با پيامبرخدا صلي الله عليه و آله و درآغوش پُرمهر او و برخوردار ازحمايت وهدايت وتربيت اوسپرى شد. او وبرادرش امام حسين عليه السلام، مورد علاقه شديد حضرت رسول بودند و پيامبر، اين دو عزيز را «سرور جوانان بهشت» مى ناميد.
با رحلت حضرت رسول صلي الله عليه و آله، امام مجتبى به وجود پدر و مادر خويش دلگرم بود. پس از چند ماه، مادرش نيز شهيد شد. از آن پس تحت تربيت پدر بزرگوار خويش قرار گرفت. در دوره سه خليفه، شاهد مظلوميت پدر خويش و اهل بيت بود. وقتى حضرت على عليه السلام به خلافت رسيد، او يكى از بازوهاى پر توان پدر در اداره امور حكومت بود. در سال 36 هجرى، در حالى كه 33 سال داشت، همراه پدرش به بصره رفت و سپس در كوفه اقامت گزيد. در جنگهاى جمل و صفّين در ركاب پدر، با پيمان شكنان و متجاوزان جنگيد.
وقتى حضرت على عليه السلام در سال چهلم هجرى به شهادت رسيد، امام مجتبى عليه السلام به خلافت رسيد و با مردمى كه با وى بيعت كردند، راه پدر را كه نبرد با معاويه و فتنه انگيزان بود در پيش گرفت و سپاهى آراست و آماده نبرد شد، زيرا معاويه كه دشمن اين خاندان بود، پيوسته به بهانه خونخواهى عثمان و در نهايت با دعوىِ خلافت، به قلمرو حكومت حضرت مجتبى عليه السلام لشكر مى كشيد و غارت مى كرد و شبيخون مى زد. حضرت مصمّم بود تا با معاويه بجنگد، ولى تبليغاتِ تفرقه افكنانه معاويه و تطميع برخى از فرماندهان سپاه امام و كشاندن آنان به سوى خود و سست عهدى و خيانت برخى از ياران حضرت، شرايطى را پيش آورد كه امام حسن عليه السلام ادامه نبرد را به صلاح نديد و بى نتيجه يافت و مظلومانه تن به پيشنهاد صلح و ترك جنگ داد و با شرايطى حكومت را به معاويه واگذار كرد و از آن پس به مدينه بازگشت و تا پايان عمر، در اين شهر ماند و دوران تلخ و سختى را گذراند.
معاويه به هيچ يك از تعهّدات خويش در صلحنامه عمل نكرد. بر سختگيرى خويش نسبت به هواداران امام و اهل بيت افزود و در ملأ عام و در خطبه ها، ناسزاگويى به اميرالمؤمنين را رواج داد. امام حسن عليه السلام در اين مدّت خون دل مى خورد و صبر مى كرد و چاره اى هم نداشت.
اين مدّت تلخ، ده سال طول كشيد. ده سالى كه امام حتى در خانه خويش از تعرّضِ دشمن در امان نبود و همسرش جعده دختر اشعث با دشمنان همدستى و همكارى مى كرد و نقش يك جاسوس خانگى را داشت.
امام حسن عليه السلام با آن همه تبليغات مسموم و توطئه هاى دشمن، به خاطر فضايل و كراماتى كه داشت، محبوب دلها بود و هر كس يك بار با او برخورد مى كرد، شيفته اخلاق والا و شخصيت معنوى و علمى او مى شد و عظمت رسول خدا را در سيماى پاك و فروزان او مشاهده مى كرد.
آن حضرت، در خانه خويش، بساط گسترده اى براى پذيرايى از فقيران و غريبان و ميهمانان داشت و سفره جود و سخاوت او باز بود و همين ويژگى، دلهاى زيادى را جذب خاندان پيامبر مى كرد.
صلح امام مجتبى عليه السلام با معاويه و واگذارى خلافت به او، گر چه براى شيعيان و برخى از ياران انقلابى و پرشور حضرت، تلخ و غير قابل تحمّل بود، ليكن امام، با درايت خويش بدين وسيله هم جلوى ريخته شدنِ بى جهت و بى ثمر خونهاى زيادى را گرفت، هم مانع اجراى توطئه هاى خطرناكتر معاويه شد كه مى خواست به نحوى ريشه اسلام را بخشكاند و اهل بيت و فرهنگ نورانى آنان را نابود سازد. زمينه ساز اين عقب نشينى از صحنه مبارزه با باطل هم، كوتاهى و دنيازدگى و خيانت برخى از فرماندهان و سربازان امام بود و شرايط، حتى براى شهادتى خونين و تحوّل آفرين و رسوا ساز هم فراهم نبود. اين بود كه آن حضرت براى مصلحت اسلام و مسلمين جام تلخ صلح را سر كشيد و در اين راه، زخم زبانهايى از نزديكترين يارانش هم شنيد.
امام در مدّت باقى مانده از عمرش، به تبيين مكتب و تربيت شاگردان و نيروهاى فداكار پرداخت و موقعيت والا و ارزشىِ اهل بيت را با نوع رفتارش، در حدّ مطلوب حفظ كرد. هر چند در برخى نقل ها، نسبتهاى نادرست و داشتن همسران فراوان و... به حضرت مى دادند، ولى زندگى سراسر زهد و عبادت و سخاوت حضرت، دور از اين آلايشها و تشكيل حرمسرا بود.
شخصيت اخلاقى والاى امام حسن عليه السلام، از او الگويى براى كمال و معرفت و پارسايى ساخته است. نمونه هاى مهمّى از سيره او را مى توان به عنوان درس زندگى قرار داد. آن حضرت با فقيران و محرومان همدردى مى كرد و در حدّ توان، زندگى آنان را تأمين مى نمود. با حلم و بردبارى شگفت، بدرفتارى هاى ديگران را نسبت به خويش مورد عفو قرار مى داد، ناسزا گويى جاهلان را با نرم ترين بيان و عاطفى ترين برخورد، پاسخ مى داد و با اين شيوه، دشمن را به دوست و بيگانه را به خودى تبديل مى كرد. كرم و سخاوت او در حدّى فراگير و گسترده بود كه به وى لقبِ «كريم اهل بيت» داده بودند و كسى از در خانه او دست خالى و نااميد بر نمى گشت و در همه اين بخشش ها حيثيّت و آبروى سائل و نيازمند را حفظ مى كرد، تا او شرمنده نشود.
پيوسته در عبادت و اطاعت خدا بود و عاشقانه به نماز مى ايستاد و همواره لب هاى مباركش به ذكر خدا گويا بود. با ياد مرگ، به خوف و گريه مى افتاد و در نماز و وضو، حالتى منقلب داشت و هنگام ايستادن به نماز، رنگ از چهره اش مى پريد و خشوع و خضوعى عظيم داشت. بيست و پنج بار با پاى پياده به زيارت خانه خدا و سفرحج مشرّف شد و اين نشانه عشق او به معبود بود. تلاوت قرآنش همراه با تدبّر و سوز و حال بود. اهل صدقه و انفاق بسيار بود. دو بار همه دارايى اش را به نيازمندان بخشيد. با اين همه در زهد و پارسايى و دلبسته نبودن به دنيا و ارزشمند شمردن سراى آخرت، الگو و پيشتاز بود. هيبت و وقار او همه را تحت تأثير قرار مى داد و يادآور مهابت رسول اللّه بود.
با آنكه حكومت را در قرار داد صلح به معاويه واگذاشت، ولى از امر به معروف و نهى از منكر كوتاهى نمى كرد و از خلافكارى هاى معاويه انتقاد داشت. بارها در برخورد با معاويه با او بحث كرد و از زشتى هاى بنى اميّه گفت و جايگاه والاى خاندان پيامبر را ستود.
امام حسن عليه السلام، تداوم نسل پيامبر بود. از فرزندان او كه در كربلا به شهادت رسيدند، مى توان از حضرت قاسم، عبداللّه ، ابوبكر و زيد نام برد. شجره نامه بخشى از سادات به آن حضرت منتهى مى شود وبه سادات حسنى وطباطبايى معروفند .
بارى... امام مجتبى عليه السلام، پس از عمرى حيات پربركت، در سال 50 هجرى در مدينه به شهادت رسيد. هنگام شهادت 47 سال داشت. شهادت او با توطئه معاويه و به دستِ همسرش جُعده انجام گرفت كه امام را مسموم ساخت. بدخواهان اجازه ندادند كه پيكرمطهرش را در كنار قبر جدّش رسول خدا صلي الله عليه و آله دفن كنند، ناچار در قبرستان بقيع مظلومانه به خاك سپرده شد. اين مظلوميت هنوز هم باقى است و قبور ويران وبى سايبان امامانِ مدفون در بقيع، صحنه اى جانگداز و شاهدى برخصومتِ آشتى ناپذير دشمنان اهل بيت، با اين خاندان نور و پاكى است.
نمایش منبع


حدیث روز

امام کاظم علیه السلام:

دَعْـوَةُ الصّـائِـمِ تُسْتَجابُ عِنْدَ اِفْطارِهِ؛

دعـاى شخـص روزه‏ دار هنگام افطار مُستجاب مى‏ شود.

بحار الانوار: ج 93، ص 255، ح 33

چهل حدیث « روزه »

احادیث معصومین

حمایت از پایگاه
آمار پایگاه کتابخانه احادیث شیعه

تــعــداد كــتــابــهــا : 111

تــعــداد احــاديــث : 45456

تــعــداد تــصــاویــر : 685

تــعــداد حــدیــث روز : 3838