کتابخانه احادیث شیعه

چهل حديث « جمعه و جماعت »

مقـدمه

صفحه اختصاصي حديث و آيات 0

وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّه ِ جَميعا وَ لاتَفَرَّقُوا
وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللّه ِ عَلَيْكُمْ اِذْكُنْتُمْ اَعْدآءً
فَاَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَاَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ اِخْوانا.حديث

مسلمانان چون دندانه هاى شانه با هم برابرند و چون اعضاى يك بدنِ زنده، منسجم و هماهنگ. كه آسيب در يك عضو باعث تشويش و نابسامانى در ديگر اعضاء خواهد بود.
آنچه كه آنانرا به هم پيوند مى دهد ريشه در نهاد انسانى دارد و برخاسته از ضرورت تداوم حيأت است.
جهان را خداى يگانه آفريده و نظام و سنّت يگانه برآن بخشيده تا كسى نتواند همانند خاشاك پراكنده بر روى آب، بى اراده و سرگردان به هر گرداب و منجلابى سرنهد و يا چون گوسپندى بريده از گلّه باشد كه گرگهاى در كمين نشسته را طُعمه اى چرب و نرم شود و به عذاب ابدىِ تفرقه و نفاق و شرك گرفتار آيد.
مؤمنين، برادرانى يكدل و يكرنگند كه همچون مشتى آهنين بر فرق كفّارِ كفتار خوى فرود آيند و همانند سدّى استوار و بنيانى محكم از رخنه خنّاسان در صفوف به هم پيوسته و شكوهمندشان بپرهيزند.
دستان توانمند مسلمانان را انقلاب اسلامى ايران در سنّت دشمن شكن نماز جمعه به يكديگر پيوند داد و پس از قرنها سكوت و دشمنى و فراموشى، مسجد جامع شهرها و ميعاد گاههاى نماز جمعه با فرياد شكوه بخش خطيبانِ متعهد وطنينِ اللّه اكبرِ نمازگزارانِ همسو و هم جهت، آذين يافت. و اينك نمازهاى جمعه ما در جاى جاى اين كشور خدائى، يادگارى است عزيز و جانسوز و ارزشمند و دل افروز از «ابوذر زمانحديث » و اوّلين «شهيد عظيم الشأن محرابحديث » و «معلّم اخلاق و مهذّب نفوسحديث » و «فقيه فداكارِحديث » صدوق و شريفترينحديث عطاى الهى، كه امروز به امامت مراد و محبوب خود، احيا گرسنن حياتبخش اسلام و روح خدا در جسم بيجان جهان معاصر، در بيت المعمور عرش الهى هرروز جمعه و هر صبح و شام به نماز ايستاده اند تا نظاره گر لطف خدا و منتظر تلاش ما در حفظ ارزشها و شعارهاى اسلام ناب محمدى صلي الله عليه و آله در سايه امام جمعهحديث و ولىّ جمع و رهنما و رهبر جهان اسلام باشند.
در اين مجموعه چهل حديث از حجج معصوم و ائمه هدايت و وحدت در موضوع نماز جمعه و جماعت را به عنوان هديه اى گرانقدر، به شفتيگان اسلام و انقلاب و تشنگان تعهّد و تشكّل و نيز كلّيه ستادهاى خدمتگزار در نمازهاى جمعه و جماعت تقديم مى نمايد. باشد تا كلمات گُهربار معصومين: چراغ را همان و شمع جمعان گردد.

آمين يا رب العالمين
محمود لطيفى


قالَ اللّهُ تَبارَكَ وَ تَعالى:
يا اَيـُّهـَا الَّذينَ امـَنُوا اِذا نُودِىَ لِلصَّلوِةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا اِلى ذِكْرِ اللّهِ وَ ذَرُوا الْبَيْعَ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ. «صَدَقَ اللّهُ الْعَلِّى الْعَظيم» حديث اى كسانى كه ايمان آورده ايد هرگاه شما را براى نماز روز جمعه بخوانند فى الحال به ذكر خدا بشتابيد و كسب و تجارت را رها كنيد كه اين (نماز جمعه، از هر تجارت سودمندى) اگر بدانيد براى شما بهتر خواهد بود.
نمایش منبع

فصـل اول:

فضيلت حضور

نماز جمعه، حج فقرآء

امام صادق عليه السلام فرمود: باديه نشينى بحضور پيامبر خدا صلي الله عليه و آلهرسيد و عرضه داشت: چندين بار آماده سفر حج شده ام امّا توفيق نيافتم، حضرت فرمود: نماز جمعه را درياب كه حجّ تهى دستان است.
نمایش منبع

حجّ و عُمره در هر جمعه

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: هر روز جمعه براى شما ثواب يك حج و يك عمره است، حج شما شتاب و مبادرت به نماز جمعه و عمره شما انتظار اقامه نماز عصر پس از نماز جمعه است.
نمایش منبع

شتاب شايسته

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: اگر مردم مى دانستند در اذان گفتن وصف اوّل جماعت ايستادن و صبحگاهان به نماز جمعه شتافتن چه سودهايى نهفته است، بر پشت كوهان شترها سوار شده به جستجوى آن مى پرداختند.
نمایش منبع

گامهاى نسوز

امام صادق عليه السلام فرمود: هيچ قدمى نيست كه در راه نماز جمعه برداشته شود مگر آنكه خدا بدن آن را بر آتش حرام مى سازد.
نمایش منبع

نماز جمعه ملاك قُرب بخدا

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: نزديكى مردم با خداوند در روزقيامت به مقدار رفتن آنها به نماز جمعه به ترتيب نفر اوّل و دوّم و سوّم است.
نمایش منبع

نماز جمعه بيمه بهشت

اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: در محضر خداوند براى شش گروه ضمانت بهشت نموده ام، يكى از آنان كسى است كه به قصد نماز جمعه از منزل خارج شده و در آن حال مرگ او فرا رسيده است.
نمایش منبع

مسافر و نماز جمعه

امام صادق عليه السلام فرمود: هر مسافرى كه به خاطر رغبت و علاقه خودش در نماز جمعه حاضر شود، خداوند او را پاداش صد نماز جمعه غير مسافر عطا نمايد.
نمایش منبع

فصل دوم:

ضرورت حـضور

كوچكترين تجمع جمعه

... امام باقر عليه السلام فرمود: هرگاه هفت نفر جمع شدند نماز جمعه واجب مى شود و اين نماز با كمتر از پنج نفر ـ كه يكى از آنها پيش نماز است ـ بر پا نمى شود.
نمایش منبع

محدوده نماز جمعه

امام باقر عليه السلام فرمود: حضور در نماز جمعه تا فاصله دو فرسخى بر همگان واجب است.حديث
نمایش منبع

معافيت از نماز جمعه

حفص بن عياث مى گويد: شنيدم يكى از بزرگان شيعه مى گفت: خداوند متعال نماز جمعه را بر همه مؤمنان از زن و مرد واجب نموده است امّا به زنان و مسافران و بردگان اجازه ترك آنرا نيز داده است ولى اگر در نماز شركت نمودند خواندن آن واجب و ترك آن جايز نيست. بنابراين نماز جمعه آنان كفايت از نماز ظهر مى كند. ـ چون رفع و جوب بخاطر سهولت تكليف وامتنان بوده است و صحت و كفايت آن رفع نشده است. حفص گويد: گفتم اين نظر كيست؟ گفت نظر مولايمان امام صادق عليه السلام
نمایش منبع

كيفر ترك نماز جمعه

پيامبر گرامى اسلام صلي الله عليه و آله ضمن خطبه اى طولانى كه سُنّى و شيعه آنرا نقل نموده اند فرمود: خداوند نماز جمعه را بر شما واجب فرموده است، هر كس در حيات و يا در ممات من بخاطر سبك شمارى و يا انكار، آنرا ترك نمايد خداوند كار او بسامان نكند و بر زندگى او بركت ندهد. آگاه باشيد نماز او، زكات او، حج او و روزه و اعمال خير او مقبول نيست مگر اينكه توبه كند.
نمایش منبع

ترك نماز جمعه مايه غفلت

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: بعضى از گروهها از ترك نماز جمعه بپرهيزند ، در غير اين صورت بر دلهاى آنان مُهر نفاق زده خواهد شد، آنگاه در صف غافلين در خواهند آمد.
نمایش منبع

نابودى جامعه در ترك نمازجمعه

حضرت على عليه السلام فرمود: اگر با رهبران و پيشوايانتان در سه چيز مخالفت كنيد هلاك مى شويد: نماز جمعه و جهاد با دشمن و مناسك حج.
نمایش منبع

منافق شناسى

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: هر كسى سه نماز جمعه ـ پى در پى ـ را بدون عذر ترك نمايد در رديف منافقين ثبت خواهد شد.
نمایش منبع

كار در وقت نماز جمعه

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: هر كس كارگرى را بكار بگمارد، چنانچه او را از نماز جمعه منع كند، گناه نموده است.
نمایش منبع

نمازجمعه زندانيان

امام صادق عليه السلام فرمود: امام (حاكم اسلامى) بايد زندانيان مسلمان را كه بخاطر بدهىِ خود به زندان افتاده اند به نماز جمعه و نماز عيد حاضر نمايد و پس از اقامه نماز آنانرا به زندان برگرداند.
نمایش منبع

آمادگى براى نماز جمعه

امام باقر عليه السلام فرمود: بخدا قسم شنيده ام كه ياران پيامبر گرامى صلي الله عليه و آلهاز روز پنجشنبه خود را براى نماز جمعه آماده مى نمودند چون روز جمعه براى مسلمانان فشرده است - فرصت و امكانات كم است.
نمایش منبع

فصل سوم:

آداب حضور

ادب و آداب نماز جمعه

امام صادق عليه السلام فرمود: يكايك شما بايد در روز جمعه خود را بيارايد، غسل كند، عطر بزند و ريش و موهاى خود را شانه نمايد و پاكيزه ترين لباسهاى خود را بپوشد و براى نماز جمعه آماده شود و البته بايد آرامش و وقار در رفتار او نمايان باشد.
نمایش منبع

كفّاره گناهان هفته

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: هر كسى كه روز جمعه غسل نموده و از عطر همسر خود ـ چنانچه خودش عطر نداشته باشد و او داشته باشد ـ استفاده نمايد و از لباسهاى مناسب خود بپوشد و به هنگام عبور از صف هاى نماز جمعه پاى بر روى لباس و سرو دوش مردم نگذارد و در وقت خطبه هاى نماز سخن نگويد، نماز جمعه او كفّاره گناهان او در فاصله دو نماز جمعه مى باشد، ولى اگر در بين خطبه ها حرف بزند تنها بجاى نماز ظهر او محسوب مى شود.
نمایش منبع

فرشتگان مأموران ثبت

پيامبر گرامى اسلام صلي الله عليه و آله فرمود: وقتى روز جمعه فرا مى رسد بر هر درى از درهاى مسجد فرشتگانى نشسته اند و نام مردم را به ترتيب ورود، اوّل و دوّم و سوّم... مى نويسند تا آنگاه كه امام جمعه در جايگاه خود قرار گرفت پرونده ها را پيچيده و براى شنيدن ذكر (خطبه ها) مى نشينند.
نمایش منبع

سلام بر نمازگزاران جمعه

امام على عليه السلام فرمود: يكى از سُنن اِسلامى اين است كه وقتى امام جمعه در جايگاه خُطبه قرار گرفت به مردم سلام كند.
نمایش منبع

پايگاه سياسى اخلاقى نظام

امـام رضـا عليه السلام فرمـود: انگيزه خواندن خطبه در نمازجمعه آن است كه: چون جمعه روز حضور عمومى است. اسلام خواسته تا فرماندار ـ نماينده دولت اسلامى ـ وسيله اى ـ تريبونى ـ داشته باشد براى موعظه مردم و تشويق آنان به اجراى قوانين و اطاعت از دستورات الهى و پرهيز از نافرمانى ـ قانون شكنى ـ و معصيت و همچنين بتواند از اين طريق مردم را در جريان برنامه ها و تصميمات متخذه مربوط به دين و دنياى آنان قرار دهد و از آنچه در جهان مى گذرد ـ و به نحوى با حيات مسلمين ارتباط دارد ـ و از حوادث و پيش آمدهايى كه ضرر يا منفعتى ـ تأثير مثبت يا منفى - براى آنها دارد آنانرا مطّلع نمايد.
نمایش منبع

سكوت به هنگام خطبه

امام صادق عليه السلام فرمود: به هنگام خطبه امام جمعه سزاوار نيست كسى سخن بگويد تا آنگاه كه امام از خطبه فارغ گردد.
نمایش منبع

دو ركعت خطابه

امام صادق عليه السلام فرمود: نمازجمعه به خاطر دو خطبه اى كه دارد دو ركعت شده است. پس آن دو خطبه در واقع دو ركعت از نماز است ـ و مردم به هنگام شنيدن خطبه در حال نمازند ـ تا امام از جايگاه فرود آيد.
نمایش منبع

نماز جمعه و اجابت دعا

امام صادق عليه السلام فرمود: ساعتهايى از روز جمعه كه دعا مستجاب مى شود: فاصله بين فراغت امام از خطبه تا تنظيم صفوف - آغاز نماز - و آخرين ساعت روز جمعه تا غروب آفتاب است.
نمایش منبع

فصـل اول:

فضيلت جماعت

برترى نماز جماعت

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: فضيلت نماز جماعت بيست و پنج برابر نماز فُرادا مى باشد.
نمایش منبع

حكمت نماز جماعت

امام رضا عليه السلام فرمود: علت تشريع نماز جماعت آن است كه اسلام وتوحيد و بندگى و اخلاص به خداوند متعال در معرض ديد عموم و ظاهر و مشهور در ميان مردم باشد.
نمایش منبع

دو برگ رهايى

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: هر كس چهل روز نمازهاى خود را با جماعت بخواند بطوريكه يك تكبيرة الاحرام از او فوت نشود، دو برائت آزادى براى او نوشته مى شود، يكى نجات از نفاق و ديگرى رهائى از آتش.
نمایش منبع

صف جهاد وصف جماعت

امام موسى بن جعفر عليه السلام فرمود: نماز در صف اوّل جماعت همانند جهاد در راه خداوند مُتعال است.
نمایش منبع

صفوف نخستين جماعت

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: خدا و فرشتگانش بر كسانى كه صفهاى اوّل ـ نماز جماعت - را بهم پيوند مى دهند، درود مى فرستند.
نمایش منبع

فصل دوم:

ضرورت جماعت

حضور در جمع و جماعت

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: شيطان گرگ انسان است، همانند گرگ گوسفندان كه هميشه ميش هاى دور افتاده و كناره گير را مى گيرد. پس، از دسته بنديها (گروه گرائى و خط بازى) بپرهيزيد و بر شما باد به حضور در جماعت و مجالس عمومى و مسجد.
نمایش منبع

قطع رابطه با تكروان

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: كسى كه ـ بدون هيچ عذرى ـ نماز خود را همراه ديگر مسلمانان در مسجد نمى خواند نمازش مقبول نيست و غيبت احدى جايز نيست مگر كسى كه نمازش را در خانه مى خواند ـ و در جماعت حاضر نمى شود ـ و به حضور در اجتماع مسلمين بى رغبت است و هر آنكس كه چنين باشد از عدالت ساقط و دورى از او واجب مى باشد.
نمایش منبع

بى‏اعتنائى به نماز جماعت

امام باقر عليه السلام از اميرالمؤمنين عليه السلام نقل مى فرمايد كه حضرتش فرمود: هر كه صداى اذان جماعت را بشنود و بدون هيچ عذرى اجابت نكند نماز ندارد (نمازش مقبول نيست).
نمایش منبع

كيفر ترك نماز جماعت

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: آنانكه در نماز جماعت حاضر نمى شوند لازم است از اينكار خود دارى كنند و گرنه دستور خواهم داد مؤذّن اذان و اقامه بگويد. آنگاه ـ پس از اقامه جماعت - يكى از اهل بيت خود را (كه على عليه السلامباشد) فرمان مى دهم تا خانه هاى كسانى را كه در جماعت حاضر نشده اند، با بسته هاى هيزم به آتش كشد.
نمایش منبع

نماز جماعت، ميزان شناسايى

پيامبر گرامى اسلام صلي الله عليه و آله فرمود: اگر درباره كسى كه به نماز جماعت حاضر نمى شود از تو سؤالى نمودند، بگو من او را نمى شناسم.
نمایش منبع

فصـل سوم:

آداب جماعت

به پيش براى نمازجماعت

پيامبر گرامى اسلام صلي الله عليه و آله فرمود: هنگامى كه اذان نماز را شنيدى ـ هر چه سريعتر ـ به مسجد بيا، گرچه سينه خيز باشد.
نمایش منبع

امـام جـماعت

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: امام جماعت هر جمعى نماينده آنان ـ در پيشگاه خداوند ـ مى باشد پس براى امامت جماعت خود بهترين ها را برگزينيد.
نمایش منبع

پيوند دلها در نماز جماعت

پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله فرمود: ـ صفهاى نماز جماعت را ـ هماهنگ و تنظيم نمائيد تا دلهايتان متعادل شود و شانه ها در تماس با هم باشد، تا مهربانى افزوده شود.
نمایش منبع

امام جماعت ضامن نيست

كسى از امام صادق عليه السلام در مورد خواندن حمد و سوره در نماز جماعت سؤال نمود، حضرت فرمود: نخوانيد چون امام جماعت ضامن قرائت حمد و سوره است امّا ضامن نماز مأمومين نيست ـ فقط قرائت بعهده اوست - .
نمایش منبع

سرعت در نماز جماعت

امام صادق عليه السلام فرمود: روزى پيامبر خدا صلي الله عليه و آلهنماز ظهر و عصر مى خواندند، ناگهان دو ركعت آخر نماز را سبكتر خواندند، اصحاب پس از اداى نماز سؤال نمودند كه ـ آيا دستور جديدى آمده؟ فرمود براى چه؟ گفتند: - چرا دو ركعت آخر نماز را سبكتر بجا آورى؟ فرمود: مگر فرياد ـ گريه ـ كودك را نشنيديد؟!
نمایش منبع
حدیث روز

امام کاظم علیه السلام:

دَعْـوَةُ الصّـائِـمِ تُسْتَجابُ عِنْدَ اِفْطارِهِ؛

دعـاى شخـص روزه‏ دار هنگام افطار مُستجاب مى‏ شود.

بحار الانوار: ج 93، ص 255، ح 33

چهل حدیث « روزه »

احادیث معصومین

حمایت از پایگاه
آمار پایگاه کتابخانه احادیث شیعه

تــعــداد كــتــابــهــا : 111

تــعــداد احــاديــث : 45456

تــعــداد تــصــاویــر : 685

تــعــداد حــدیــث روز : 3838