کتابخانه احادیث شیعه

چهل حدیث « نماز شب »

مقـدمـه

صفحه اختصاصي حديث و آيات 0
«وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى اَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاما مَحْمُودا»
حديث
بخشى از شب را به تهجّد و شب زنده دارى (با نماز شب) كه براى توست بپرداز، باشد كه خدايت تو را به مقام محمود (شفاعت) مبعوث گرداند.



جهانى كه ما امروز در آن زندگى مى كنيم متأسفانه جهانى است كه به معنويات، كم بها مى دهد. با اينكه طبع ابتدائى بشر و گرفتارى روزافزون او اقتضا دارد كه روز بروز توجّه او به مسائل معنوى و عبادى بيشتر گردد. امّا جهان پرزرق و برق و دنياى صنعتى اكثريت قريب به اتفاق انسانها را از معنويّت جدا يا نسبت بآن كم توجّه كرده است.
در اينجاست كه مسئوليت انسانهاى آگاه و متعهد سنگين تر شده و آنها را وامى دارد كه هر چه بيشتر در جهت بيدار كردن انسانهاى غافل و غرق شده در ماديات دنياى صنعت و تكنولوژى بكوشند.
وقتى ما منابع اسلامى را مورد بررسى و دقت قرار مى دهيم مى بينيم رهبران اسلامى سعى دارند كه هميشه انسانها راه افراط و تفريط را كنار گذاشته و در زندگى مادى و معنوى هر دو تكامل و پيشرفت داشته باشند. نه اينكه گروهى زندگى مادى را كنار گذاشته، از جامعه بريده و فقط به معنويات بپردازند و گروهى در مقابل تمام فكر و تلاش و هدفشان دنيا و رفاه و زندگى مادّى باشد.
انسانها بايد در دو بعد مادى و معنوى حركت همآهنگ داشته باشند تا به زندگى انسانى و قلّه ترقى و تكامل نزديك شوند.
گـر چه بشر در قـرن پانزدهم و در دوران شـكوفائى اسـتعدادهاى مـادى انسانى و در جهـان عـلم و تـكنيك و صنـعت زندگى مى كـند، امّـا بايد جنـبه معنوى و انسانى خود را فراموش نكند و همانطور كه در جنبه مادى پيشرفت مى كند در بعد معنـوى هم بكـوشد.
«نماز شب» كه يكى از عبادات خاصّ اولياء خدا و از برنامه هاى سازنده اسلامى بشمار مى رود انسان را به وادى معنويات نزديكتر مى كند و درس خود سازى و خلوت كردن با خالق خود را كه از نيازهاى طبيعى انسان است به او مى آموزد، آن هم در بهترين ساعات شبانه روز يعنى آخرين ساعات شب كه انسانها معمولاً در استراحت بسر مى برند و ظلمت شب همه جا را فرا گرفته و آرامش نسبتا خوبى جهان را فراگرفته و موانع ارتباط با خالق هستى بر طرف شده و از هر جهت وسايل و مقدّمات پرواز معنوى آماده است نماز شب، برنامه ويژه متهجدان و شب زنده داران است كه بستر نرم و گرم و از لذّت خواب و استراحت خود را جدا مى كنند و به بسترى از معنويات و به لذّتى شيرين تر كه نجوا با پرودگار است، روى مى آورند.
در دل شب خيز و ريز قطره اشكى زچشمكه دوست دارم كند گريه گنهكار ما
بيدار دلان خداجوى، هرگز دامن فرصت را در نيمه هاى شب از دست نمى دهند و سوز دل و اشك چشم و دست نياز را زمينه ساز حلّ بسيارى از مشكلات مى دانند و مى دانند كه:
«دعاى نيمه شبى دفع صد بلا بكند»
آرى ... نماز شب، ارتباط خاص با معبود است.
و اينك اين شما و اين چهل دُرّ گرانبها.
قم ـ محمود شريفى
11 ذيقعده 1416 روز ميلاد امام هشتم عليه السلام
و 12 فروردين 1375 روز جمهورى اسلامى
نمایش منبع

بخش اوّل:

اهميت نـماز شـب

محبوبيت نــماز شـب

رسول خدا صلي الله عليه و آلهمى فرمود: دو ركعت نماز در دل شب پيش من از دنيا و آنچه در آن است محبوبتر است.
نمایش منبع

زيـور آخـرت

امام صادق عليه السلام فرمود: ثروت و فرزندان، زيور زندگى دنيايند، و هشت ركعت نماز در آخر شب و يك ركعت نماز «وتـر» زيور آخرتند، كه گاهى خدا همه آن زيورها را براى عدّه اى جمع مى كند.
نمایش منبع

ملاك دوستى خـدا

جابربن عبدالله انصارى مى گويد: از رسول خدا صلي الله عليه و آلهشنيدم كه مى فرمود: خداوند متعال ابراهيم عليه السلامرا جز بخاطر دو كار دوست و خليل خود انتخاب نكرد:
1 ـ اطعام دادنش
2 ـ نماز شب خواندش هنگامى كه مردم خوابند.
نمایش منبع

مايه سـعادت

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: بهترين فرد شما كسى است كه نيكو سخن بگويد و طعام بدهد و هنگامى كه مردم خوابند نماز (شب) بخواند.
نمایش منبع

بهترين نـماز

رسول بزرگوار اسلام صلى الله عليه و آله فرمود: بـهتـرين نـماز بـعد از نـماز واجـب، نـماز خـواندن در دل شـب است.
نمایش منبع

برتر از جـهان

رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: دو ركعت نمازى كه انسان در دل آخر شب بخواند از دنيا و آنچه در آن است بهتـر است. و اگر بـر امّتم دشوار نبود آن دو ركعت را بر آنان واجب مى كـردم.
نمایش منبع

درهـاى خير و سعادت

رسول خدا صلي الله عليه و آلهدر جنگ تبوك به معاذ بن جبل فرمود: مى خواهى درهاى خير و سعادت را به تو معرّفى كنم؟ او گفت: آرى اى رسول خدا، پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود: اينهاست:
1 ـ روزه كه سپر (از آتش) است.
2 ـ صدقه كه خطا را جبران مى كند.
3 ـ بيدارى انسان در دل شب كه بخاطر خدا باشد سپس اين آيه را خواند: «تَتَجافى جُنُوبُهُم عَنِ المَضاجِعِ ...»
نمایش منبع

سفارش‏جبرئيل

جبرئيل همواره مرا به شب زنده دارى سفارش مى كرد تا اينكه من گمان كردم كه خوبان امّت من شبها نمى خوابند. همان، ص 139 .
نمایش منبع

يكى از سـه افتـخار

امام صادق عليه السلام فرمود: سه چيز مايه افتخار مؤمن و زينت و آرايش انسان در دنيا و آخرت است:
1 ـ نماز در آخر شب
2 ـ قطع اميد از آنچه در دست مردم است
3 ـ پذيريش ولايت امام معصومى از خاندان محمد صلي الله عليه و آله .
نمایش منبع

شرف و عزّت مؤمن

امام صادق عليه السلام فرمود: شرافت انسان با ايمان به نماز شب اوست و عزّت و بزرگوارى او خوددارى از اذيت مردم است.
نمایش منبع

مباهات الهى

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: هنگامى كه انسان از بستر لذتبخش خود برخيزد در حالى كه چشمانش خواب آلوده است براى اينكه با نماز شبش پروردگار خود را خوشنود كند، خداوند در مقابل فرشتگانش به او مى نازد و مى فرمايد: آيا بنده مرا نمى بينيد كه از رختخواب گوارايش برخاسته براى نمازى كه من بر او واجب نكردم. گواه باشيد كه او را بخشودم.
نمایش منبع

اجـر بى‏پايان

امام صادق عليه السلام فرمود: هيچ كار خوبى نيست كه انسان انجام دهد جز اينكه براى آن در قرآن پاداشى بيان شده است مگر نماز شب، كه خداوند پاداش آنرا مشخص نكرده بخاطر بزرگى و عظمت آن پيش خودش بلكه فرموده است: پهلو از بستر از خواب حركت مى دهند (در دل شب) با بيم و اميد خداى خود را مى خوانند و از آنچه روزى آنها كرديم انفاق مى كنند، هيچ كس نمى داند كه پاداش نيكوكاريش چه نعمت و لذتهاى بى نهايت كه روشنى بخش ديده است در عالم غيب براى او ذخيره شده است.
نمایش منبع

يـك ركعت

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: بر شما باد به نماز شب اگرچه يك ركعت باشد، زيرا نماز شب انسان را از گناه باز مى دارد، و خشم پروردگار را (نسبت به انسان) خاموش مى كند و سوزش آتش را در قيامت از انسان دفع مى كند.
نمایش منبع

شيعه و نماز شب

امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه نماز شب را بجا نياورد از شيعيان ما نيست.
(شيخ مفيد گفته: منظور اينست كه از شيعيان مخلص نيست يا اينكه منظور اينست كسى كه معتقد به فضيلت نماز شب نباشد از شيعيان ما نيست)
نمایش منبع

بيدار كردن براى نماز

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: خداوند رحمت كند مردى را كه مقدارى از شب را از خواب برخيزد و نماز بخواند و همسرش را هم بيدار كند تا نماز بخواند، اگر چنانچه بيدار نشد آب به صورتش بپاشد (تا بيدار شود)، و خدا رحمت كند زنى را كه از خواب بيدار شود پس نماز بخواند و همسرش را بيدار كند چنانچه بيدار نشد آب به صورتش بپاشد (البته در صورت تمايل و رضايت).
نمایش منبع

نيت نماز شب

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: بنده اى كه تصميم مى گيرد (براى نماز شب) از خواب برخيزد و خواب مى ماند خوابش صدقه اى حساب مى شود كه خدا داده و ثواب آنچه را كه قصد داشت خدا براى او مى نويسد.
نمایش منبع

بخش دوّم:

آثـار نـماز شـب

آثار نمازشب و كـفاره گناهان

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: بر شما باد به نماز شب، زيرا آن روش شايستگان پيش از شماست، و بيدارى شب انسان را به خدا نزديك مى كند، و از گناه باز مى دارد و گناهان را مى پوشاند، و بيمارى را از بدن مى زدايد.
نمایش منبع

فوايد نماز شب

اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: بيدارى شب باعث سلامتى بدن و خشنودى پروردگار بزرگ و در معرض رحمت و لطف خدا قرار گرفتن و چنگ زدن به اخلاق پيامبران است.
نمایش منبع

آثار نماز شب

امام صادق عليه السلام فرمود: نماز شب انسان را خوش سيما و خوش اخلاق و خوشبو مى كند، و روزى را زياد، و قرض را ادا مى كند و غم را مى برد و ديد انسان را نورانى مى كند.
نمایش منبع

نماز شب و نور خدا

امام صادق عليه السلام فرمود: از امام سجاد سئوال شد: چگونه است كه شب زنده داران از خوش سيماترين مردمند؟ امام عليه السلام فرمود: زيرا آنها با خداى خود خلوت مى كنند و خدا آنها را با نورش مى پوشاند.
نمایش منبع

ضـمانت روزى

امام صادق عليه السلام فرمود: دروغ گفته كسى كه گمان كند نماز شب مى خواند و گرسنگى مى كشد زيرا نماز شب غذاى روز را ضمانت مى كند.
نمایش منبع

درجات نـماز شـب

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: به بنـده اى كه نماز شب نصـيب شده، هنگـامى كه براى خدا بيدار شـود و وضـو بگيرد وضوى كامل، و با نـيّت خالص و قلب سـالم و بدن خاشع و چـشم گريـان براى خدا نمـاز بخواند خداوند پشت سر او نه صف از فـرشتگان را به صف مى كند كه جز خدا كسى نمى تواند آنها را شمارش كند، كه يكطرف هر صف در مشرق و طرف ديگر در مغرب است هنگامى كه او نماز را تمـام كند خـدا به تعـداد آن فرشتـگان بـراى او درجـه و ثـواب مى نويـسد.
نمایش منبع

بركت نماز شب

امام رضا عليه السلام فرمود: بر شما باد به نماز شب، هيچ بنده اى نيست كه آخر شب بيدار شود و هشت ركعت نماز شب و دو ركعت نماز شفع و يك ركعت نماز وتر بخواند و در قنوت آن هفتاد بار استغفار كند مگر اينكه خداوند او را از عذاب قبر و آتش پناه داده و عمر او را طولانى كرده، به زندگى او گشايش خواهد داد. سپس امام عليه السلام فرمود: خانه هائى كه در آنها نماز شب خوانده مى شود نورش براى اهل آسمان مى درخشد همانطور كه نور ستارگان براى مردم زمين مى درخشد.
نمایش منبع

دست آورد نـماز شـب

رسول اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: نمـاز شب مايه خوشنودى پروردگار و دوستى فرشتگان و روش پـيامبران و نور معـرفت و ريشه ايـمان و موجـب آرامـش بـدن و نـفرت شيطان و سلاح در مقابل دشمن و مستجاب شدن دعا و پذيرش اعمال و بركت روزى است. و نماز شب بين نـمازگزار و مـلك المـوت واسـطه مـى شود و چـراغ قـبر و فـرش زير او در قـبر و پـاسخ نـكير و منكر و مـونس انسان در قبر و زيارت كننده او در قبر تا روز قيامت خـواهد بود.
نمایش منبع

نماز شب، بـهاى بهـشت

حضرت على عليه السلام فرمود: سلام را روشن ادا كنيد، و طعام بدهيد و هنگامى كه مردم خوابند نماز شب بخوانيد تا با ايمنى وارد بهشت شويد.
نمایش منبع

نماز شب و ايمنى جامعه

امام على عليه السلام فرمود: هنـگامى كه خـداوند بزرگ اراده مى كند مردم روى زمين را گرفتار عـذاب كنـد مـى گويـد: اگـر نبـودند كـسانى كه مـرا بخـاطر جـلال و جبروتم دوست مى دارند و مساجد مرا آباد مى كنند و سحـرگاهان اسـتغفار مى كـنند عـذابم را بر زمـينيان نازل مى كـردم.
نمایش منبع

نـورانيت قـبر

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: نماز شب در تاريكى قبر براى صاحبش چراغ است.
نمایش منبع

بخش سوّم:

موانع نماز شب

محروميت از نـماز شـب

مردى خدمت اميرالمؤمنين آمد و گفت: اى امير مؤمنان من از نماز شب محروم شدم، على عليه السلام فرمود: تو مردى هستى كه گناهانت تو را به بند كشيده است.
نمایش منبع

دروغ و نـماز شـب

امام صادق عليه السلام فرمود: مرد دروغ مى گويد پس بخاطر آن دروغگوئى از نماز شب محروم مى شود، هنگامى كه از نماز شب محروم شد بخاطر ترك آن از روزى هم محروم مى شود.
نمایش منبع

گناه و نماز شب

امام صادق عليه السلام فرمود: مرد گناه مى كند بهمين جهت از نماز شب محروم مى شود، همانا كار بد (گناه) در صاحبش زودتر كارگر مى شود تا كارد در گوشت.
نمایش منبع

محروم واقـعى

امام صادق عليه السلام فرمود: اى سليمان نماز شب را رها نكن، زيرا بازنده و مغيون كسى است كه از بيدارى شب محروم باشد.
نمایش منبع

بخش چهارم:

آداب نماز شب

نــماز شــب در خلوت

رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: نماز مستحبى كه كسى از مردم، نمازگزار را نبيند برابر با بيست و پنج نماز است در جايى كه مردم او را مى بينند.
نمایش منبع

آداب نماز شب

على بن اسـباط از امـام صادق عليه السلام: در مـورد مـردى كـه آخـر شـب برمى خيـزد و صـدايش را در قـرائت بلند مى كـند، پـرسيـد: امـام عليه السلام فرمود: شـايستـه اسـت انسـان وقـتى نـماز شـب مى خـواند صدايـش را بـه خانواده اش بـرساند تـا آنـكه خـواب رفـته بـيدار شـود و آنـكس كه مى خـواهد حركت كـند، حـركت كـند.
نمایش منبع

نـماز شـب خانوادگى

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: هنگامى كه مرد (از خواب بيدار شود و) خانواده اش را از خواب بيدار كند و نماز بخوانند خدا آنها را جزء مردان ذاكر و زنان بسيار ذاكر مى نويسد حديث
(كه خداوند در قرآن از آنها نام برده و براى آنها پاداش بزرگ و غفران آماده كرده است).
نمایش منبع

مسواك براى نماز شب

امام صادق عليه السلام فرمود: وقتى براى نماز شب بلند شدى مسواك بزن، (تا دهان تو پاكيزه و خوشبو باشد) زيرا فرشته مى آيد و دهانش را بر دهان تو مى گذارد، و هر حرفى را كه تلفّظ كنى آنرا به آسمان مى برد، پس دهانت خوشبو باشد.
نمایش منبع

قنوت طـولانى

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: آسوده ترين شما در توقفگاه قيامت كسى است كه قنوت نماز وتر او طولانى تر باشد.
نمایش منبع

نـماز شـب مسافـر

ابراهيم بن سيابه مى گويد: يكى از خـانواده مـن به امــام عـسگرى عليه السلامنامه نوشت و در مورد نمـاز شـب مسـافر در اوّل شـب سـئوال كرد، امام عليه السلام در پاسـخ نوشت: فضيلت نماز شب مسافر در اوّل شب مثل فضيـلت نمـاز آخر شـب غير مسـافر است.
نمایش منبع

قضاى نـماز شـب

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: خـداونـد به كسـى كه نـماز شـب تـرك شـده را در روز قـضا كـند، افـتخار مى كـند و مـى فرمـايد: اى فـرشـتگان مـن! بنـده مـن قضـاى چيـزى را كه مـن بر او واجـب نـكرده ام بجـا مـى آورد، شاهد باشيد كه من او را آمرزيدم.
نمایش منبع

كيفيت استغفار در نماز شب

امام صادق عليه السلام فرمود: در نماز وتر هفتاد بار استغفار كن در حالى كه دست چپ را (مقابل صورت) بلند كرده و با دست راست استغفار را مى شمارى. و رسول خدا صلي الله عليه و آله هم در نماز وتر هفتاد بار استغفار مى كرد و هفت بار مى گفت: «هذا مقام العائذ بك من النّار». يعنى اين جايگاه كسى است كه از آتش به تو (خدا) پناه آورده است.
نمایش منبع

ادامه نماز شب

حضرت على عليه السلام فرمود: از روزى كه اين گفتار پيامبر كه: «نماز شب نور است» را شنيدم نماز شب را ترك نكردم. ابن الكّواء گفت: در شب هرير هم ترك نشد امام فرمود: نه، در آن شب هم ترك نشد.
(ليلة الهرير نام شبى است كه جنگ سختى ميان على عليه السلامو معاويه واقع شد.)
نمایش منبع
حدیث روز

امام کاظم علیه السلام:

دَعْـوَةُ الصّـائِـمِ تُسْتَجابُ عِنْدَ اِفْطارِهِ؛

دعـاى شخـص روزه‏ دار هنگام افطار مُستجاب مى‏ شود.

بحار الانوار: ج 93، ص 255، ح 33

چهل حدیث « روزه »

احادیث معصومین

حمایت از پایگاه
آمار پایگاه کتابخانه احادیث شیعه

تــعــداد كــتــابــهــا : 111

تــعــداد احــاديــث : 45456

تــعــداد تــصــاویــر : 685

تــعــداد حــدیــث روز : 3838