مقدمه

قالَ اللّهُ تَبارَك و تَعَالى:
وَقَالَ اللَّهُ اِنّى مَعَكُمْ لَئِنْ اَقَمْتُمُ الصَّلوةَ وَاتَيْتُمُ الزَّكوةَ وَامَنْتُمْ بِرُسُلى وعَزَّرْتُمُوهم وَاَقَرَضْتُمُ اللّهَ قَرْضا حَسَنا لاَُكَفِّرَنَّ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ ولَأُدْخِلَنَّكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرى مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ.
من با شمايم اگر نماز را بپا داريد و زكات را بپردازيد، و به فرستادگانم ايمان بياوريد و از آنان پشتيبانى و يارى كنيد و به خدا وام دهيد، از كارهاى شما (گناهان) مى گذرم و شما را در بهشتهايى كه از زير آنها نهرها جارى است وارد مى كنم.

زكات در لغت به معناى طهارت و پاكيزگى و رشد و نمو مى باشد و در اصطلاح دانشمندان اسلامى و مردم مسلمان مقدار معينّى از دارايى است كه با شرايط خاصّى بايد از مال صاحبش جدا شود و به مصرف فقراء و مستمندان و كارهاى خير ديگر برسد.
به تعبير ديگر زكات خارج كردن قسمتى از دارايى است تا بقيّه با بركات الهى رشد و نموّ كند و درجات صاحبش را زياد نمايد و مال را از حرام و صاحبش را از صفات زشت و نكوهيده پاك و پاكيزه كند. پس مى توان گفت: از آنجا كه پرداخت زكات مايه پاكيزگى روح و روان انسان از دنياپرستى، خودخواهى، بخل، پستى، قساوت، طمع و كينه است آن را زكات ناميدند.
زكات يكى از مهمترين وظايف دينى و عبادات و از ضروريات اسلام و سومين فروع دين است و به عبارت ديگر دومين ستون دين به شمار آمده است. زكات در قرآن كريم و احاديث امامان معصوم داراى جايگاهى بس بلند و پراهميّت است با دقت در آيات قرآن درمى يابيم در پى بيشتر آيه هاى مربوط به نماز صحبت از زكات و اهميت آن به ميان آمده است.
در روايتى از پيامبر گرامى اسلام صلي الله عليه و آله و امام صادق عليه السلام آمده كه: كسى كه يك قيراط (حدود دو گرم) از زكات مال خود را نپردازد مؤمن و مسلمان نيست و در حديث ديگرى آمده كه پيامبر اكرم صلي الله عليه و آلهروزى در مسجد پنج نفر را كه زكات مال خود را نمى پرداختند از مسجد بيرون كرد و فرمود:
«شما كه زكات نمى دهيد از مسجد ما بيرون برويد و در مسجد ما نماز نخوانيد.» و در روايت ديگرى نقل شده: زكات خود را بپردازيد تا نمازتان پذيرفته شود.
از طرف ديگر در روايات هشدار داده شده چنانچه مردم زكات مال خود را نپردازند زمين به فرمان الهى بركات خود را برمى دارد و مردم گرفتار قحطى و فقر مى شوند و تعبيرات تكان دهنده اى كه در صفحات بعدى آنها را از زبان معصومان خواهيم خواند. نكته ديگرى كه در احاديث بآن تأكيد شده اينست كه واجبات مالى يكى از آزمايشهاى الهى بلكه به تعبير امام صادق عليه السلام از سخت ترين امتحانات الهى است، كه هر كسى از عهده آن برنمى آيد، و شايسته است انسان توجه داشته باشد كه خداوند بزرگ و مهربان ثروت را در اختيار انسان گذاشته و مالك حقيقى خود انسان و ثروت و همه چيز او خداست. بنابراين آنچه را فرمان داده بايد پرداخت تا آنچه مى ماند براى انسان پاك و پاكيزه و حلال باشد و با پرداخت آن علاوه بر اينكه فرمان الهى و صاحب حقيقى اجرا شده و نيازهاى جامعه نيز برطرف گرديده و انسان با گذشت از مال و ثروت، خود را ساخته و روح و روان خود را جلا مى دهد، پاداش اُخروى را هم به دنبال دارد.
در اين بخش سعى شده اهميت و جايگاه واقعى زكات از ديدگاه چهارده معصوم و فوايد و آثار دنيوى و اخروى و مادى و معنوى و آثار نپرداختن زكات و گرفتاريهايى كه در اثر ترك اين واجب الهى گريبان گير جامعه اسلامى مى شود و ساير مسائل مهم مربوط به موضوع زكات از زبان آن بزرگواران ارائه گردد. به اميد اينكه با الهام گرفتن از رفتار و كردار و گفتار پيشوايان راه زندگى صحيح و انسانى و با شرافت را پيدا كرده و در آن مسير گام برداريم اينك شما و اين چهل درّ گرانبها.
قم ـ محمود شريفى
11 ذيقعده 1416 روز ميلاد امام هشتم عليه السلام
و 12 فروردين 1375 روز جمهورى اسلامى

نمایش منبع

چهل حدیث « زکات »