30. قرض و ربا

وارد بهشت شدم، ديدم بر در آن نوشته است (ثواب) صدقه ده برابر است و قرض هجدهبرابر. گفتم: اى جبرئيل چرا صدقه ده برابر و قرض هجده برابر است؟ گفت: زيرا صدقه بهدست نيازمند و بى نياز مى رسد اما قرض جز به دست كسى كه به آن نياز دارد، نمى رسد.

خداى عزوجل رباخوار و ربا دهنده و نويسنده و شاهد بر آن را لعنت كرده است.

هر كس اموال مردم را بگيرد و قصد پرداخت آن را داشته باشد خداوند آن را بپردازد(او را يارى مى كند) و هر كس اموال مردم را بگيرد و قصد تلف كردن داشته باشد خداوندآن را تلف كند.

يك درهم ربا نزد خداوند سنگين تر است از هفتاد بار زنا كردن با محارم در خانه خدا.

خداوند يار قرض دار است تا قرض خود را بپردازد به شرط آن كه قرض وى بر خلافرضاى خدا نباشد.

خداى عزوجل ربا را حرام فرمود تا احسان كردن از بين نرود.

هر كس به گرفتار و درمانده اى قرض بدهد و در پس گرفتن آن خوشرفتارى كند[گناهانش پاك شده] اعمالش را دوباره شروع مى كند و خداوند در برابر هر درهم، هزارقنطار (ثروتى فراوان) در بهشت به او عطا كند.

ربا خوار از دنيا نرود، تا آن كه شيطان ديوانه اش كند.

كسى كه برادر مسلمانش در قرضى به او نياز پيدا كند و او بتواند قرض بدهد و چنيننكند، خداوند بوى بهشت را بر او حرام مى كند.

اى على: با رباخوار رفاقت نكن، زيرا او با خداوند به مبارزه برخواسته، چونخداوند متعال مى فرمايد: «اگر دست از رباخوارى برنداشتيد پس به خدا و رسولشاعلان جنگ دهيد».

همانطور كه براى آن كسى كه از تو قرض گرفته جايز نيست كه اداء آن را به تأخيربيندازد، پس براى تو هم جايز نخواهد بود كه با اين كه مى دانى او تنگدست است از اومطالبه كنى.

اى مردم! ابتدا احكام را ياد بگيريد، سپس تجارت كنيد! به خدا قسم كه ربا در مياناين امت ناپيداتر از حركت مورچه بر روى تخته سنگ است.

كسى كه قرض بگيرد در صورتى كه تصميم داشته باشد آن را پس دهد در امانخداست تا آن را اداء كند ولى اگر تصميم نداشته باشد آن را به صاحبش برگرداند، دزدمحسوب مى شود.

شبى كه به معراج رفتم بر مردمى گذشتم كه شكم هايشان چون خانه اى بود و در آنهامارهايى وجود داشت كه از بيرون شكمهايشان ديده مى شد. پرسيدم: اى جبرئيل اينهاكيستند؟ گفت: اينان رباخوارانند.

هر كس مى خواهد دعايش مستجاب و اندوهش برطرف شود، به تنگدست مهلت دهد.

هر كس ربا بخورد خداوند عزوجل به اندازه ربايى كه خورده شكمش را از آتش دوزخپر كند و اگر از طريق ربا مالى به دست آورد، خداى تعالى هيچ عمل او را نپذيرد و تازمانى كه قيراطى (كمترين مقدار) از مال ربا نزدش باشد، پيوسته خداوند و فرشتگانشاو را نفرين كنند.

قرض كمتر گير تا آزاد باشى.

براستى، اگر ربا حلال بود، مردم تجارت و تلاش براى معاش را رها مى كردند. بههمين دليل خداوند ربا را حرام كرد تا مردم از حرام به حلال و تجارت و خريد و فروش روبياورند و به يكديگر قرض بدهند.

يكى از گذشتگان را به حساب كشيدند و كار نيكى نداشت جز آن كه مرد توانگرى بودو با مردم داد و ستد داشت و به غلامان خود مى گفت از مطالبه واماندگان درگذريدخداوند به فرشتگان گفت: ما به گذشت از او سزاوارتريم، از او درگذريد.

مردى از امام صادق عليه السلام درباره آيه «خداوند ربا را نابود مى كند و صدقات را افزايشمى دهد» سئوال كرد و گفت: گاه كسى را مى بينم كه ربا مى خورد و با اين حال ثروتشزياد مى شود؟ حضرت فرمودند: كدام نابودى، نابود كننده تر از يك درهم ربا كه دين رانابود مى كند. كه اگر توبه هم كند ثروتش از دست مى رود و فقير مى شود.

مالى را قرض بدهم، بيشتر دوست دارم تا آن را ببخشم.

خدايت رحمت كند! بدان كه ربا حرام و از گناهان كبيره است و خداوند بر آن وعدهآتش داده است پس پناه مى بريم به خدا از آتش. ربا را همه پيامبران و همه كتاب هاىآسمانى حرام كرده اند.

ابو موسى مى گويد: به امام صادق عليه السلام عرض كردم: فدايت شوم، آيا مرد،مى تواند قرض بگيرد و حج برود؟ فرمودند: بله، عرض كردم: آيا مى تواند قرضبگيرد و ازدواج كند؟ فرمودند: بله، قرض كند و ازدواج نمايد و شب و روز منتظر روزىخدا باشد.

هرگاه زنا و ربا در جايى آشكار شود، مردم آنجا خود را در عذاب خدا افكنده اند.

اگر قرض گيرنده بدون قرار قبلى، سودى به قرض دهنده بدهد مُباح است، ولى آنقرض دهنده پاداشى از خدا نخواهد گرفت.

آنچه بيش از هر چيز بر امتم بعد از خود مى ترسم، درآمدهاى حرام، هواپرستىپنهان و رباست.

غنيمت بدان كسى را كه در زمان توانگريت از تو قرض بخواهد تا در روز تنگدستى ات(قيامت) بپردازد.

رباخوار روز قيامت ديوانه محشور مى شود و بر سر خود مى زند. سپس اين آيه راقرائت فرمودند: (ربا خواران) بپاى نمى خيزند جز مانند آن كس كه شيطان، بواسطهتماس او را آشفته حال مى سازد.

بترسيد، از نفرين تنگدست.

سود ربا گرچه بسيار باشد ولى سرانجام به كمى (و بى بركتى) مى گرايد.

قرض بر دو نوع است: هر كس از دنيا برود و قصد داشته باشد كه قرض خود رابپردازد من سرپرست او خواهم بود و هر كس از دنيا برود و قصد داشته باشدكه قرض خود را نپردازد، در مقابل آن از اعمال نيك او بر مى دارند، زيرا در آن روز دينارو درهمى نيست.

على بن جعفر مى گويد: از برادرم امام كاظم عليه السلام در مورد مردى كه صد درهم قرض بهديگرى داد به اين شرط كه پنج درهم يا كمتر يا بيشتر به او بدهد پرسيدم؟ فرمودند: اينعمل رباى محض است.

چه بد گردنبندى است گردنبند بدهكارى بر گردن نيكوكارِ خويشتندار.

بين پدر و فرزند و بين شوهر و همسرش ربا (حرام) نيست.

زير بار بدهى نرويد زيرا بدهكارى خوارى روز و اندوه شب است و در دنيا و آخرت بازپرداختى دارد.

بين ما و دشمنانمان، ربا (حرام) نيست، از آنان هزاران درهم در مقابل يك درهممى گيريم ـآرى، از آنان ربا مى گيريم و به آنان ربا نمى دهيم.

بدهى بسيار، راستگو را دروغگو و خوش قول را بدقول مى گرداند.

ابو بصير از امام صادق عليه السلام پرسيد: حكم رباخوار بعد از روشن بودن حكم ربا براى وىچيست؟ حضرت فرمودند: تأديب مى شود و اگر (براى بار دوم) ربا گرفت باز تأديبمى شود و (براى بار سوّم) اگر ربا گرفت، كشته مى شود.

بدهى (نوعى) بندگى است، پس زمام اختيار خود را به كسى كه حق تو را نمى شناسدمسپار (كنايه از اين است كه از هر كس قرض نگير).

اگر كسى از پدرش مالى به ارث ببرد و بداند كه در آن مال ربا وجود دارد، ولى مالربوى با مال هاى ديگر مخلوط شده، آن مال براى او حلال و پاكيزه است و مى تواند از آناستفاده كند، و اگر به ربوى بودن مقدار مشخصى از آن يقين دارد بايد اصل مال را براىخود بردارد و مال ربوى را به صاحبش رد نمايد.