آنچه در تربيت بايد رعايت شود

بحار الأنوار :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله از تأديب [و تنبيه ]كردن به هنگام خشم نهى فرمود.

امام على عليه السلام :در هنگام خشم تأديبى نيست.

امام على عليه السلام :زياد سرزنش نكن، كه سرزنش زياد كينه مى آورد و به دشمنى مى انجامد.

امام على عليه السلام :بردگان را نيكو تربيت كن و كمتر خشم گير و بى جهت كسى را زياد سرزنش نكن و اگر يكى از ايشان به خاطر ارتكاب گناهى سزاوار سرزنش شد، پس به نيكى ملامت كن؛ چرا كه ملامتِ همراه با گذشت، براى كسى كه عاقل باشد از زدن دردناك تر است.

امام على عليه السلام ـ در فرمانش به مالك اشتر ـ نوشت : نبايد نيكوكار و بدكردار در چشم تو يكسان باشند، كه اين امر رغبت نيكوكار را در نيكى كم مى كند و بدكردار را به بدى وا مى دارد، بنا بر اين با هر يك چنان باش كه شايسته آن است.

امام على عليه السلام :اصلاح كردن نيكان با گرامى داشتن آنهاست، و اصلاح كردن بدكاران با تأديب (تنبيه) آنان.

امام على عليه السلام :از كسانى مباش كه اندرز به حالشان سودى ندارد مگر آن كه كاملاً سرزنش شوند. شخص عاقل به ادب پند مى گيرد، و ستوران جز با زدن به راه در نمى آيند.

امام على عليه السلام :كنايه زدن به خردمند، سرزنشى دردآور براى اوست.

امام على عليه السلام :كيفر خردمندان، كنايه زدن است و كيفر نادانان آشكارا گفتن.

امام على عليه السلام :كنايه زدن به خردمند، سخت ترين سرزنش براى اوست.

امام على عليه السلام :با پاداش دادن به نيكوكار، بدكار را از بد كردارى باز دار .

امام على عليه السلام :برادرت را با نيكى كردن به او سرزنش كن و بدى اش را با بخشش به او پاسخ ده.

امام على عليه السلام :بدكار را [يا كسى را كه به تو بدى كرده است] با كردار نيكت اصلاح كن، و با گفتار نيكو و زيبايت او را به خير رهنمون شو .

امام كاظم عليه السلام ـ به شخصى كه از فرزندش شكايت داشت ـ فرمود : او را نزن، بلكه براى مدتى كوتاه با او قهر كن.