حديث و آيات: شناخت و حواسّ پنجگانه

الأمالي للصدوق : في مُناظَرَةِ الإمامِ الصّادِقِ و أبي شاكِرٍ الدَّيصانيِّ: قالَ أبو شاكِرٍ : قَد عَلمِتَ أنّا لا نَقبَلُ إلاّ ما أدرَكناهُ بِأبصارِنا ، أو سَمِعناهُ بِآذانِنا ، أو لَمَسناهُ بِأكُفِّنا ، أو شَمَمناهُ بِمَناخِرِنا ، أو ذُقناهُ بِأفواهِنا ، أو تَصَوَّرَ في القُلوبِ بَيانا ، و استَنبَطَتهُ الرِّواياتُ إيقانا . فقالَ الصادِقُ عليه السلام : ذَكَرتَ الحَواسَّ الخَمسَ و هِيَ لا تَنفَعُ شَيئا بِغَيرِ دَليلٍ ، كَما لا تَقطَعُ الظُّلمَةُ بِغَيرِ مِصباحٍ .حديث
الأمالى للصدوق : در مناظره امام صادق عليه السلام و ابو شاكر ديصانى آمده است: ابو شاكر گفت: مى دانيد كه ما فقط آن چيزى را مى پذيريم كه با چشمان خود ببينيم، يا با گوشهايمان بشنويم، يا با دستهايمان لمس كنيم، يا با بينى خود ببوييم، يا با دهانمان بچشيم، يا در دلهايمان تصوّر روشنى از آن داشته باشيم، يا نقل و گزارشهاى مسلّم و يقينى آن را به دست دهد. حضرت فرمود: حواس پنجگانه را ذكر كردى. اين حواس بدون راهنما (عقل) هيچ سودى نمى بخشند، همچنان كه تاريكى را بدون چراغ روشن نمى توانيم بپيمائيم.