قناعت

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : بهترينان امّت من، قناعت كنندگان و بدترينان آنها، طمعكاران هستند.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : بهترين مؤمنان، قناعت پيشه است و بدترين آنها، طمعكار.

امام على عليه السلام ـ در پاسخ به پرسش از آيه «فلنحيينّه حياة طيّبة» ـ فرمود : مقصود، قناعت است.

امام على عليه السلام : خوشا به حال كسى كه به ياد قيامت باشد و براى روز حساب كار كند و به كفاف زندگى قانع باشد و از خدا خشنود.

امام على عليه السلام ـ درباره خبّاب بن اَرَت ـ فرمود : خداوند خباب بن اَرَتْ را بيامرزد كه با رغبت مسلمان شد و با طيب خاطر هجرت كرد و به كفاف زندگى قانع و از خدا خشنود بود و مجاهد زيست.

امام على عليه السلام : چونان كسى مباش كه بدون عمل به آخرت اميدوار است··· در دنيا چون پارسايان سخن مى گويد، اما به مانند دنيا خواهان عمل مى كند. اگر از دنيا چيزى به او داده شود، سير نمى گردد و اگر داده نشود، قانع نيست.

امام على عليه السلام : به خدا سوگند ـ سوگندى كه در آن مشيّت خدا را مستثنى مى كنم ـ نفْس خود را چنان رياضت و پرورش دهم كه چون به گِرده نانى، دست يابد، شاد گردد و به نانخورش نمك بسازد.

امام على عليه السلام ـ در وصف پيامبران ـ فرمود : اما خداوند سبحان فرستادگان خود را داراى اراده هايى نيرومند قرار داد و از نظر ظاهر ضعيف و تهيدست، اما توأم با قناعتى كه دلها و چشمها را پر از بى نيازى مى كرد، هر چند فقر و نادارى آنها، چشمها و گوشها را از ناراحتى لبريز مى ساخت.

امام على عليه السلام : قناعت را به نفس خود، تلقين كن.

امام على عليه السلام : نيكو بهره اى است، قناعت.

امام على عليه السلام : از حرص خود با قناعت، انتقام بگير، همچنان كه از دشمنت با تقاصّ، انتقام مى گيرى.

امام على عليه السلام : شاكرترين مردم، قانع ترين آنهاست و نا سپاس ترين آنان از نعمتها، آزمندترين آنها.

امام على عليه السلام : آدمى را مُلكِ قناعت و نعمتِ خوى نيك، بس است.

امام على عليه السلام : چه زيباست براى انسان كه به اندك بسازد و فراوان ببخشد.

امام على عليه السلام : هر كه نفْسش قانع باشد، او را در پاكى و خويشتندارى يارى رساند.

امام على عليه السلام : از بلند همّتى است، پايبندى به قناعت.

امام على عليه السلام : پايبندى به قناعت از عزّت نفْس است.

امام على عليه السلام : قناعت، شمشيرى است كه كُند نمى شود.

امام حسن عليه السلام : بدان كه مردانگى قناعت و خرسندى، بيشتر از مردانگى داد و دهش است.

امام باقر عليه السلام : على عليه السلام مقدارى خرماى دَقَل . تناول كرد و سپس روى آن آب نوشيد و بعد دستى بر شكم خود زد و فرمود: هر كه آتش وارد آن كند، خدا او را دور گرداند. آن گاه به اين بيت تمثّل جُست:
تو هر گاه خواهش شكم و شرمگاهت را برآورى،
منتهاى نكوهش و رسوايى را به بار آورند.

مجمع البيان : درباره «فلنحيينّه حياةً طيّبة»، چند قول گفته شده است: يكى قول ابن عباس و سعيد بن جبير و عطا كه گفته اند: منظور از زندگى پاكيزه، روزىِ حلال است. دوم، قول حسن و وهب كه گفته اند: به معناى قانع و راضى بودن به قسمت خداست. و اين قول از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت شده است.