تشويق به انديشيدن

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : انديشيدن، مايه حيات دل شخص با بصيرت است و همان گونه كه اگر شخصِ چراغ به دست در تاريكيها در پرتو نور [چراغ] راه رود، بخوبى خود را نجات مى دهد و كمتر درنگ و توقف مى كند.

صفحه اختصاصي حديث و آيات تفسير ابن كثير عن عطاء : انطَلَقتُ أنا و ابنُ عُمرَ و عُبَيدُ بنُ عُمَيرٍ إلى عائشةَ فَدَخَلنا عَلَيها و بينَنا و بينَها حِجابٌ ··· فقالَ ابنُ عُمرَ: أخبِرِينا بأعجَبِ شيءٍ رَأيتِهِ مِن رسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله . فبَكَت و قالت : كُلُّ أمرِهِ كانَ عَجَبا، أتاني في لَيلَتي حتّى مَسَّ جِلدُهُ جِلدي، ثمّ قالَ: ذَرِيني أتَعَبَّدْ لِرَبِّي··· فَقامَ إلى القِربَةِ فَتَوَضَّأ و لم يُكثِر صَبَّ الماءِ ، ثُمّ قامَ يُصلِّي، فبَكى حتّى بَلَّ لِحيَتَهُ، ثُمّ سَجَدَ فَبَكى حتّى بلَّ الأرضَ، ثُمّ اضطَجَعَ على جَنبِهِ فَبَكى حتّى إذا أتى بِلالٌ يُؤذِنُهُ بصَلاةِ الصُّبحِ ، فقالَ : يا رسولَ اللّه ِ ، ما يُبكيكَ و قد غَفَرَ اللّه ُ لكَ ذنبَكَ ما تَقَدَّمَ و ما تَأخَّرَ ؟ ! فقالَ: وَيحَكَ يا بلالُ ! و ما يَمنَعُني أن أبكيَ و قَد أنزَلَ علَيَّ في هذهِ اللَّيلةِ : «إنَّ في خَلْقِ السَّماواتِ و الأَرضِ و اختِلافِ اللَّيلِ و النَّهارِ لاَياتٍ لاُولِي الألبابِ» .حديث ؟ ! ثُمّ قال : وَيلٌ لِمَن قَرَأها و لم يَتَفَكَّرْ فيها ! .حديث

تفسير ابن كثير ـ به نقل از عطاء ـ : من و ابن عمر و عبيد بن عمير، نزد عايشه رفتيم. ميان ما و او پرده اى بود··· پس ابن عمر گفت: شگفت ترين چيزى را كه از رسول خدا صلى الله عليه و آله ديده اى براى ما بگو. عايشه گريست و گفت: همه كارهاى او شگفت آور بود. در شبى كه نوبت [حضور آن حضرت در خانه ]من بود، پيش من آمد به طورى كه پوست بدنش با پوستم تماس پيدا كرد، سپس فرمود: مرا بگذار تا به عبادت پروردگارم عزّ و جلّ بپردازم···. سپس برخاست و به طرف مشك آب رفت و از آب آن وضو ساخت و زياد آب نريخت و آن گاه به نماز ايستاد و شروع به گريه كرد به طورى كه محاسنش تر شد. سپس به سجده رفت [و در سجده گريست ]چندان كه زمين خيس شد. آن گاه به پهلو دراز كشيد، و گريه كرد تا آن كه بلال براى اعلام وقت نماز صبح به آن حضرت آمد و عرض كرد: اى رسول خدا! چرا گريه مى كنيد، حال آن كه خداوند تمام گناهان گذشته و آينده شما را آمرزيده است؟ پيامبر فرمود: واى بر تو اى بلال! چرا نگريم حال آن كه امشب اين آيه را بر من نازل كرد: «همانا در آفرينش آسمانها و زمين و گردش شب و روز، به يقين براى خردمندان نشانه هاست». سپس فرمود: واى بر كسى كه اين را بخواند و درباره آن نينديشد.

امام على عليه السلام : هر كه ديده انديشه خود را شبها بيدار نگه دارد، به اوج خواست خويش دست يابد.

امام على عليه السلام : انديشه، حكمت به بار مى آورد.

امام على عليه السلام : انديشه، جلا دهنده خردهاست.

امام على عليه السلام : انديشه، دل و خرد را روشن مى گرداند.

امام على عليه السلام : انديشه، مايه راهيابى است و غفلت، موجب گمراهى.

امام على عليه السلام : انديشه، يكى از دو هدايت است.

امام على عليه السلام : انديشه كردن در خوبيها انگيزه به كار بستن آنها مى شود.

امام على عليه السلام : انديشه در سرانجام كارها ، از مهلكه ها مى رهاند.

امام على عليه السلام : انديشه كردن، موجب عبرت آموختن است و از لغزش ايمن مى گرداند و روشن انديشى به بار مى آورد.

امام على عليه السلام : بينديش تا [از خواب غفلت ]به هوش آيى.

امام على عليه السلام : كسى كه انديشه اش نيكو باشد، خوار نگردد.

امام على عليه السلام : ريشه خِرد انديشه است و ميوه اش سالم ماندن [از خطا و عذاب].

امام على عليه السلام : ريشه سالم ماندن از لغزشها، انديشيدن پيش از عمل كردن است و سنجيدن پيش از سخن گفتن.

امام على عليه السلام : با انديشيدن است كه تاريكيهاى كارها روشن مى شود.

امام على عليه السلام : اگر در تمام كارهايت انديشه را پيش اندازى، فرجام هر كار تو نيكو شود.

امام على عليه السلام : انديشه و هوشيارىِ مداوم، از لغزشها مصون مى دارد و از دگرگونيها[ى نعمتها ]رهايى مى بخشد.

امام على عليه السلام : هر كه مدّت درازى بينديشد، بينشش نيكو شود.

امام على عليه السلام : اگر هر روزِ خود را با انديشه همراه كنى، آن روز به تو عبرتها آموزد.

امام على عليه السلام : با انديشيدن، دلت را هوشيار كن و شب هنگام از بستر پهلو تهى گردان (برخيز) و از خداوند، پروردگارت ، بترس.

امام على عليه السلام : انديشيدن، به نيكى و عمل به آن فرا مى خواند.

امام على عليه السلام : نفْس خود را از انديشه اى كه به حكمت تو بيفزايد و عبرتى كه به تو مصونيت بخشد، خالى مدار.

امام على عليه السلام : تميز دادن ماندنى از رفتنى، از شريف ترين انديشه هاست.

امام على عليه السلام : بصير كسى است كه بشنود و بينديشد، ببيند و بينا شود و از عبرتها بهره گيرد. سپس راه آشكار و روشن را در پيش گيرد و از افتادن در پرتگاههاى آن، بپرهيزد.

امام على عليه السلام : خداوند رحمت كناد كسى را كه بينديشد و پند گيرد و پند گيرد و بينا شود . گويى آنچه از دنيا باقى است بزودى از بين مى رود و آنچه از آخرت است همواره خواهد بود.

امام على عليه السلام : هر كه بينديشد، بينا شود.

امام على عليه السلام : پس، اى شنونده! از مستىِ خويش به هوش آى و از خواب غفلتت بيدار شو و از شتابت بكاه و در آنچه از زبان پيامبر امّى، صلى الله عليه و آله ، براى تو آورده شده و از آن گزير و گريزى نيست، نيك بينديش.

امام على عليه السلام ـ در وصف مؤمن ـ فرمود : وقتش [به كار و عبادت] پُر است و سپاسگزار و شكيباست و غرق در انديشه خويش مى باشد.

امام على عليه السلام : اى بندگان خدا! از خدا بترسيد، همچون ترسيدن خردمندى كه انديشيدن دل او را به خود مشغول ساخته و ترس [از خدا ]پيكرش را رنجور و نزار كرده است.

امام حسن عليه السلام : انديشيدن، مايه زندگى دل شخص با بصيرت است.

امام حسن عليه السلام : شما را به تقواى الهى و انديشيدنِ هميشگى سفارش مى كنم؛ زيرا كه انديشيدن پدر و مادر همه خوبيهاست.